آناتومی و جنین شناسی چشم

موضوع : آناتومی و جنین شناسی چشم

توضیح : این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد

*** این فایل فاقد شکل می باشد

آناتومي و جنين شناسي چشم
paul Riordan. Eva, FRCS, FCO phth & Khalid F. Tabbara, MD
الف- آناتومي طبيعي
كاسه چشم (THE ORBIT)
(شكلهاي 1-1 و 2-1)
حفره كاسه چشم شبيه هرمي چهارضلعي است كه راس آن در عقب واقع شده است. ديواره هاي داخلي راست و چپ كاسه چشم موازي اند و توسطي بيني از هم جدا شده اند. در هر كاسه چشم (اربيت) ديواره هاي داخل يو خارجي زاويه اي 45 درجه تشكيل مي دهند، در نتيجه زاويه بين دو ديواره خارجي قائمه مي‎شود. شكل اربيت را به گلابي اي تشبيه مي كنند كه عصب بينايي (optic nerve) دم آن را مي سازد. قطر محيط قدامي قدري كوچكتر از ناحيه بلافاصله پشت لبه است، بنابراين حاشيه محافظ محكمي را مي سازد.
حجم اربيت فرد بزرگسال تقريبا 30 ml است و كره چشم فقط در حدود يك پنجم اين فضا را اشغال مي‎كند عمده فضاي باقيمانده را چربي و عضله اشغال مي كنند.
حد قدامي حفره اربيت را سپتوم پيشاني در پايين با سينوس فكي و در سمت داخل با سينوسهاي پرويزني و پروانه اي (spenoid) مرتبط است. ضربه مستقيم به كره چشم براحتي موجب آسيب كف نازك اربيت مي‎شود كه بصورت ترك برداشتن (شكستگيblowout) شود و محتويات اربيت را گرفتار كند. خوردگي سقف اربيت (مانند نوروفيبروماتوز) ممكن است موجب ضربانهاي آشكار كره چشم شود كه از مغز منتقل مي‎شوند.
ديواره هاي اربيت
سقف اربيت عمدتا توسط صفحه اربيتال استخوان پيشاني تشكيل مي‎شود غده اشكي در حفره اشكي واقع در ضلع قدامي خارجي سقف قرار دارد. در خلف ، بال كوچك استخوان اسفنوئيد كه كانال اپتيك را در خود جاي مي دهد، سقف را كامل مي‎كند.
ديواره خارجي توسط شيار كاسه چشمي فوقاني از سقف جدا مي‎شود اين شيار بال كوچك استخوان پروانه اي را از بال بزرگ جدا مي‎كند. قسمت قدامي ديواره خارجي توسط سطح اربيتال استخوان زيگوماتيك (گونه اي) تشكيل مي‎شود كه محكم ترين قسمت اربيت استخواني است. ليگمان هاي آويزان كننده (suspensory) تاندون پلكي خارجي، و ليگان هاي گونه اي بوسيله بافت همبندي به دگمه اربيتال خارجي متصل مي‎شوند.
كف اربيت بوسيله شيار اربيتال تحتناي از ديواره خارجي جدا مي‎شود. صفحه اربيتال ماگزيلا، قسمت بزرگ مركزي كف اربيت را مي سازد كه بخش اعظم شكستگي هاي blowout در آنجا اتفاق مي افتد. زايده پيشاني ماگزيلا از سمت داخل و استخوان زيگوماتيك از سمت خارج لبه تحتاني اربيت را كامل مي كنند. زايده اربيتال استخوان گام مثلث كوچكي ازقسمت خلفي كف اربيت مي سازد. حدود ديواره داخلي كمتر مشخصند. استخوان پرويزني بسيار نازك است اما در جلو كه به استخوان اشكي (lacfrimal bone) مي رسد، ضخيم مي‎شود. بدنه استخوان پروانه اي (sphenoid b.) خلفي ترين بخش ديواره داخلي را مي سازد، و زايده گوشه اي (angular) استخوان پيشاني بخش فوقاني ستيغ اشكي خلفي را مي سازد. بخش تحتاني ستيغ اشكي خلفي از استخوان اشكي تشكيل مي‎شود. ستيغ اشكي قدامي به آساني از طريق پلك قابل لمس است و از زايده پيشاني استخوان ماگزيلا ساخته مي شو، ناودان اشكي بين دو ستيغ قرار دارد و حاوي كيسه اشكي (lacrimal sac) است.
نوك اربيت (orbital apex)
شكل (3-1)
نوك اربيت مدخل تمام اعصاب و عروق چشم و مبدا تمام عضلات خارج چشمي بجز مايل تحتاني است. شيار كاسه چشمي فوقاني (superior orbital fissure) بين بدنه و بالهاي بزرگ و كوچك استخوان پروانه اي قرار دارد. (trochlear) از بخش خارجي شيار عبور مي‎كنند كه خارج از حلقه zinn قرار دارد. شاخه هاي فوقاني و تحتاني عصب اكولوموتور را بدوسنس و اعصاب نازوسيلياري از پخش داخلي شيار و از داخل حلقه زين مي گذرند. عصب اپتيك و شريان افتالميك از كانال اپتيك عبور مي كنند كه آنهم در داخل حلقه زين قرار دارد. وريد افتالميك تحتاني ممكن است از هر يك از بخشهاي شيار اربيتال فوقاني عبور كند از جمله بخش مجاور بدنه اسفنوئيد كه پايين و داخل تر از حلقه زين قرار دارد. وريد افتالميك تحتناي ممكن است ازهر يك از بخشهاي شيار اربيتال فوقاني عبور كند از جمله بخش مجاور بدنه اسفنوئيد كه پايين و داخل تر از حلقه زين قرار دارد. وريد افتالميك تحتاني اغلب پيش از خروج ازاربيت به وريد افتالميك فوقاني مي پيوندد.
خونرساني
(شكل هاي 4-1 تا 6-1)
خونرساني شرياني اصلي اربيت و ساختمانهاي آن از شريان افتالميك تأمين ميشود كه اولين شاخه اصلي قسمت داخل جمجمه اي شريان كاروتيد داخلي است. اين شاخه از زير عصب اپتيك عبور مي‎كند و آن را در مسير كانال اپتيك تا اربيت همراهي مي‎كند. اولين شاخه داخل اربيتي، شريان مركزي شبكيه است كه در 8 تا 15 ميلي متري زير كره چشم وارد عصب اپتيك مي‎شود. ساير شاخه هاي شريان افتالميك عبارتند از شريان اشكي (lacrimal a.) كه غده اشكي و پلك فوقاني را مشروب مي كند؛ شاخه هاي عضلاني به عضلات مختلف اربيت؛ شريانهاي مژگاني كوتاه و بلند؛ شريانهاي پلكي داخلي (medial palpebral a.s) به هر دو پلك و شريانهاي سوپرا اربيتال و سوپرا تروكلئار. شريانهاي مژگاني خلفي كوتاه مشيميه و بخشهايي از عصب اپتيك را مشروب مي سازند. دو شريان مژگاني خلفي بلند، جسم مژگاني را مشروب مي سازند و با يكديگر و با شريانهاي مژگاني قدامي آناستوموز مي يابند تا حلقه شرياني اصلي عنبيه را تشكيل دهند. شريانهاي مژگاني قدامي از شاخه هاي عضلاني به عضلات ركتوس جدا مي‎شوند. آنها به قدام صلبيه اپي اسكلرا، ليمبوس، و ملتحمه خون مي رسانند و در حلقه شرياني اصلي عنبيه شركت مي كنند. قدامي ترين شاخه هاي افتالميك در تشكيل قوسهاي شرياني پلك ها نقش دارند كه از طريق شريان فاسيال با گردش خودن كاروتيد خارجي ارتباط برقرار مي كنند.
عمده تخليه وريدي اربيت از طريق وريدهاي افتالميك فوقاني و تحتاني است كه وريدهاي ورتكس (vortex) وريدهاي مژگاني قدامي و وريد مركزي شبكيه را زه كشي مي كنند. وريدهاي افتالميك ازطريق شيار اربيتال تحتاني به سينوس غاري (cavernous) و از طريق شيار اربيتال تحتاني به شبكيه وريدي رجلي (pterygoid) متصل مي‎شوند. وريد افتالميك فوقاني از به هم پيوستن وريدهاي سوپرا اربيتال و سوپرا تروكلئار و شاخه اي از وريد آنگولار تشكيل مي‎شود كه همه آنها پوست ناحيه پري اربيتال را زه كشي مي كنند. اين وريد ارتباط مستقيمي بين پوست صورت و سينوس غاري برقرار مي كند، كه اساس ترومبوز سينوس غاري ثانويه به عفونت سطحي پوست پري اربيتال است كه مي‎تواند كشنده باشد.
كره چشم
كره چشم طبيعي در بزرگسالان تقريبا كروي است و قطر قدامي خلفي آن بطور متوسط mm 5/24 است.
ملتحمه
ملتحمه غشاي مخاطي شفاف و نازكي است كه سطح خلفي پلكها (ملتحمه پلكي) و سطح قدامي صلبيه (ملتحمه كره چشمي) را مي پوشاند. درلبه پلك ملتحمه در امتداد پوست قرار مي‎گيرد (پيوستگاه پوستي مخاطي) و در ليمبوس (محيط عنبيه) به اپي تليوم قرنيه مي پيوندد.
ملتحمه پلكي سطح خلفي پلك ها را مي پوشاند و محكم به تارسوس چسبيده است. در لبه هاي فوقاني و تحتاني تارسوس، ملتحمه به عقب تا مي خورد(در بن بست هاي فوقاني و تحتاني) و بافت اپي اسكلرا را مي پوشاند تا ملتحمه چشمي به وجود آيد.
ملتحمه چشمي (bulbar conjunctive) اتصال سستي با سپتوم كاسه چشمي در فورنيكس ها دارد  وبه دفعات چين خورده است. اين امر، حركت چشم و بزرگ شدن سطح ملتحمه ترشحي را امكان پذير مي سازد.(مجاري غده اشكي به داخل فورنيكس گيجگاهي فوقاني باز مي‎شوند) ملتحمه چشمي اتصال سستي با كپسول تنول و اسكلري زير آن دارد (بجز در ليمبوس كه كپسول تنون و ملتحمه در پهناي mm3 به هم جوش خورده اند)
يك چين متحرك و ضخيم از ملتحمه چشمي (چين هلالي semilunar fold) در كانتوس داخلي قرار دارد كه معادل پرده nictitating  در برخي حيوانات پست تر است. يك ساختمان گوشتي اپيدرموئيد (كارونكل caruncle) به سطح قسمت داخلي چين هلالي چسبيده است كه يك ناحيه تغيير بافت است زيرا داراي هر دو عنصر پرده مخاطي و پوستي است.
بافت شناسي
بافت پوششي ملتحمه از دو تا پنج لايه سلول هاي پوششي مطبق ستوني تشكيل يافته است كه در طبقات قاعده اي و سطحي قرار دارند. بافت پوششي ملتحمه در نزديك ليمبوس. روي كارونكل، و نزديك پيوستگاههاي مخاطي- پوستي در لبه پلكها، ازسلول هاي پوششي مطبق اسكرآموس تشكيل يافته است. سلول هاي پوششي سطحي حاوي سلول هاي جامي goblet گرد يا بيضي هستند كه موكوس ترشح مي كنند  موكوس پس از تشكيل هسته سلول جامي را به كنار مي راند و براي گستردن متناسب فيلم اشكي بر روي قرينه ضروري است. سلول هاي پوششي قاعده اي بيش از سلول هاي سطحي رنگ مي گيرند و در نزديك ليمبوس ممكن است حاوي رنگدانه باشند.
استروماي ملتحمه به دو لايه آدنوئيد (سطحي) و فيبرو (عمقي) تقسيم مي‎شود. لايه آدنوئيد (غددي) حاوي بافت لنفاوي است و در بعضي نواحي ممكن است داراي ساختمان «فوليكول مانند» بدون مراكز زايگر باشد. لايه آدنوئيد تا قبل از 2 يا 3 ماهگي زندگي تشكيل نشده است. به همين دليل كنژونكتيويت انكلوزيوني نوزادان بيشتر بصورت پايپلايي است تا فوليكولي در حالي كه بعدا فوليكولي مي‎شود. لايه فيبرو (ليفي) از بافت همبندي تشكيل شده كه به صفحه تارسي چسبيده است. همين، موجب واكنش پاپيلايي در التهاب ملتحمه مي‎شود. لايه فيبرومي روي كره چشم ناچيز است.
فهرست مطالب
ديواره هاي اربيت    1
خونرساني    2
كره چشم    3
ملتحمه    3
بافت شناسي    4
خونرساني، عروق لنفاوي و عصب دهي    5
كپسول تنون    5
اسكلرا و اپي اسكلرا    6
قرنيه    6
طبقه يووه آ    7
عنبيه    7
جسم مژگاني    8
مشيميه    8
عدسي    9
زلاليه    9
زاويه اتاقك قدامي    10
شبكيه    10
زجاجيه    12
نقطه نشاني هاي كالبد شناختي خارجي    12
عضلات خارج چشمي    12
عضلات مايل    13
فاشيا    14
عصب دهي    14
خونرساني    14
ضمايم چشم    14
ساختمانهاي پلك ها    15
لبه هاي پلك    15
توكشنده هاي پلك    17
اعصاب حسي    18
عروق خوني و لنفاوي    18
دستگاه اشكي    19
عروق خوني و لنفاوي    19
عصب دهي    20
ساختمانهاي مربوطه    20
غلافهاي عصب اپتيك    21
مسيرهاي خلف كياسماي بينايي    22
عصب سه قلو (V)    24
The trigeminal nerve    24
ب- جنين شناسي چشم    25
مرحله حباب بينايي    26
مرحله فنجان بينايي    26