خاستگاه حكومت علوي،الهي يا مردمي؟

تحقيق خاستگاه حكومت علوي،الهي يا مردمي؟
 متشکل از 39 صفحه ، در قالب word  قابل ويرايش و اماده پرينت

بخشی از محتوا ::
 خاستگاه حكومت علوي،الهي يا مردمي؟
مصطفي جعفرپيشه فرد
 پيش گفتار
 1ـ خاستگاه تاريخي حكومت علوي
 2ـ خاستگاه جامعه شناختي حكومت علوي
 3ـ خاستگاه قانوني حكومت علوي
 4ـ خاستگاه ديني حكومت علوي
 5 ـ خاستگاه سياسي حكومت علوي
 يك ـ ديدگاه مشروعيت الهي حكومت علوي
 دو ـ ديدگاه مشروعيت الهي ـ مردمي حكومت علوي
 سه ـ ديدگاه مشروعيت مردمي حكومت علوي
 تأملاتي پيرامون ديدگاه سوم
 تأمل اول: ديدگاه سوم از نگاه عقل عملي و فلسفه سياسي
 تأمل دوم: ديدگاه سوم از نگاه كتاب و سنت
 تأمل سوم: ديدگاه سوم از نگاه ادله خاصه حكومت علوي
 تأمل چهارم: ديدگاه سوم از نگاه اجماع فريقين
 تأمل پنجم: نقد اجمالي ادله نقلي ديدگاه سوم
 تأمل ششم: ديدگاه سوم در بوته تجربه
 تأمل هفتم: نقش مردم در حكومت علوي بر مبناي مشروعيت الهي
________________________________________


پيش گفتار

خاستگاه حكومت علوي را مي توان از زواياي گوناگون تاريخي،
جامعه شناختي، حقوقي، ديني و سياسي، مورد كاوش قرار داد. اين مقاله پس از
عبوري سريع از خاستگاههاي يادشده، محور خود را جستجو پيرامون خاستگاه
سياسي حكومت علوي قرار مي دهد. در باره خاستگاه سياسي حكومت علوي، با
سه ديدگاه: الهي، الهي ـ مردمي و مردمي مواجهيم. نخست اين سه ديدگاه، با
استناد به گفتار مدعيان آنها مطرح مي شود. آنگاه با توجه به ديرينه بودن گفتمان
ديدگاه اول و دوم كه يكي مربوط به پيروان آن حضرت و ديگري مربوط به ديگر
فرق مسلمان است، با عنايت به سرشاري منابع و تأليفات پيرامون آن دو، سمت و
سوي اصلي بحث را متوجه ديدگاه سوم كه جنبه كاربردي بيشتري هم دارد و از
مباحث زنده سياسي جامعه است، نموده و پس از ذكر مستندات اين ديدگاه با
تأملات هفت گانه، به ارزيابي آن از نگاه عقل، كتاب، سنت و اجماع و عملكرد
تجربي آن در طول تاريخ خواهيم پرداخت و در پايان به نقش مردم در حكومت
علوي بر مبناي خاستگاه الهي آن اشارتي مختصر خواهد شد.


 |48| 


1ـ خاستگاه تاريخي حكومت علوي

در پي قتل عثمان و بلاتكليف ماندن مسأله زمامداري و خلافت، نخبگان و خواصّ، مركب از
چهره هاي شاخص مهاجرين و انصار و ديگر افراد مؤثر در جامعه اسلامي آن برهه، به همراهي
تعداد زيادي از مردم مدينة النبي(ص)، در مسجد رسول خدا براي چاره انديشي و شور و مشورت
در اين مسأله مهم و حياتي گرد آمدند. مسجد مملو از جمعيت شد. انگشت اشاره و ارشاد برخي از
خواصّ و سابقين در عرصه ايمان و جهاد، همچون: عمار ياسر، ابن تيهان، ابوايوب انصاري و
سخنان روشن گرانه ايشان در فضل و سابقه و جهاد و قرابت اميرالمؤمنين(ع)، زمينه هاي پيش
آمده در اثر حوادث بيست و پنج ساله گذشته را فعليت بخشيد و همگي بر علي(ع) اجماع و اتفاق
كردند. سيل خروشان علاقه و احساسات خواصّ و عوام به سوي بيت امام(ع) به جريان افتاد.
انبوه جمعيت در درب خانه مولا گرد آمدند و يكصدا آن امام همام را براي پذيرش حكومت و
ولايت تحت فشار قرار دادند، حادثه اي كه در تاريخ خلافت، براي نخستين بار و آخرين مرتبه
اتفاق مي افتاد [1]. خود حضرت در وصف بيعت گويد:
"و بسطتم يدي فكففتها و مددتموها فقبضتها، ثم تداككتم عليّ تداكّ الاِبل الهيم علي
حياضها يوم ورودها حتي انقطعت النعل و سقطت الرّداء و وطيء الضعيف و بلغ من
سرور الناس ببيعتهم ايّاي ان ابتهج بها الصغير و هدج اليها الكبير و تعامل نحوها
العليل و حسرت اليها الكعاب؛ [2]
دستم را گشوديد، بازش داشتم و آن را كشيديد، نگاهش داشتم، همچون شتران تشنه
كه روز آب خوران به آبگير درآيند، بر من هجوم آورديد، چندان كه كفش از پاي در
آمد و ردا افتاد و ناتوان پايمال گرديد و خشنودي مردم در اثر بيعت با من بدانجا
رسيد كه خردسال از آن شادمان شد و سالخورده لرزان لرزان به سوي آن روان گرديد
و بيمار، براي بيعت، خود را سر پا نگه مي داشت و دختران جوان نقاب از چهره
كشيدند، براي مشاهده آن منظره.">
در نخستين گام؛ امام(ع) كه اوضاع را آشفته مي ديد و زمينه هاي اجتماعي را براي انجام
اصلاحات و بازگشت به خطوط اصلي ترسيم شده در كتاب الهي و سنت نبوي فراهم نمي ديد و
مي دانست دگرگوني جامعه، آن قدر الوان و رنگارنگ شده